Theo các chuyên gia pháp lý, việc công bố công khai điểm thi THPT dù thể hiện được tính minh bạch, thuận tiện, song, có nguy cơ dẫn đến nhiều hệ lụy, xâm phạm đời tư của học sinh.
-
Bất ngờ điểm chuẩn tăng trong ngày cuối cùng chuyển đổi nguyện vọng
-
Tuyển sinh năm 2017: 3 nhóm ngành ‘hot’ đang ‘báo động đỏ’ khó đầu ra
Cách công khai điểm thi của Bộ GD-ĐT gây lộ thông tin cá nhân
Theo luật sư Vi Văn A, việc công bố công khai điểm thi THPT từ trước đến nay vẫn áp dụng rộng rãi, và đúng là đã mang lại nhiều thuận lợi cho các em học sinh trong việc tra cứu. Tuy vậy, gần đây, sự phát triển rộng rãi của mạng xã hội, rồi các luồng sức ép đến từ gia đình, bạn bè… đã ảnh hưởng ít nhiều đến tâm lý học sinh khi công khai điểm thi.
Ở mặt tích cực, khi công bố điểm thi công khai đối với các em có điểm cao đã góp phần khích lệ tinh thần học tập, làm tấm gương sáng cho các thế hệ trẻ noi theo. Nhưng, ở góc độ khác, việc công này lại xuất hiện những câu chuyện buồn khi các thí sinh không có kết quả như kỳ vọng. Và lúc ấy, ở lứa tuổi trẻ, rất dễ gây ra những tổn thương nhất định về tâm lý, nguy cơ dẫn đến những hệ lụy đáng tiếc.
“Đó là yếu tố xã hội, còn với hệ thống pháp luật hiện hành, việc công bố điểm thi rộng rãi có dấu hiệu xâm phạm đời tư của các em học sinh, được pháp luật bảo vệ, trong đó có đạo luật có giá trị pháp lý cao nhất – Hiến pháp” – luật sư Vi Văn A dẫn chứng.
Soi chiếu hệ thống luật pháp cho thấy, ngay Điều 16 của Hiến pháp 2013 quy định “mọi người đều bình đẳng trước pháp luật”. Điều này có nghĩa, các trẻ em hay học sinh đều phải được đối xử bình đẳng, không phân biệt đối xử. Hoặc ở một chế định cụ thể hơn, ở Điều 21 của Hiến pháp đã nêu rõ: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình, có quyền bảo vệ danh sự, uy tín của mình. Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật đảm bảo an toàn.
Vẫn theo dẫn chứng của luật sư Vi Văn A, ngay ở Bộ luật Dân sự 2015 đã có những quy định rất chi tiết về nội dung này. Ở Điều 38 của văn bản nói trên đã quy định: “Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ; việc thu thập, lưu giữ, sử dụng công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý…”.
Giải pháp khắc phục như thế nào?
Luận bàn về vấn đề này, luật sư Nguyễn Phương Nam – Trưởng văn phòng luật sư số 10, Đoàn luật sư TP Hà Nội – cho hay, việc công bố điểm thi công khai có dấu hiệu xâm phạm đời tư, dẫn đến những tiêu cực không đáng có. Để hóa giải bất cập này, luật sư Nam cho rằng “thiếu gì cách để các học sinh biết điểm thi của mình mà không bị ảnh hưởng đến đời tư”.
Theo luật sư Nam, mỗi thí sinh, một cách dễ hiểu, dễ làm và khả thi nhất chính là công tác “đặc định hóa”. Nghĩa là, mỗi thí sinh sẽ được mã hóa bằng một mật khẩu riêng, có thể nghĩ tới số báo danh, số chứng minh thư nhân dân, để khi có kết quả, học sinh có thể tra cứu điểm thi cho riêng mình mà không phải lo lắng bị phát tán rộng rãi.
Đồng ý với phương án phải bảo vệ đời tư của học sinh, luật sư Hằng Nga – Trưởng văn phòng luật sư Hằng Nga, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội – chia sẻ: “Có nhiều ý kiến cho rằng, hiện hệ thống pháp luật chưa quy định chi tiết việc công bố điểm thi có xâm phạm đời tư hay không. Tôi cho rằng đó không phải tư duy của người làm luật chuyên nghiệp”.
Mọi người cần hiểu rằng, điểm thi của từng thí sinh là chuyện riêng tư, gắn liền với quyền lợi, nhân thân của thí sinh đó, do vậy, đó là quyền về đời tư của họ, được pháp luật bảo vệ. Để tránh những hệ lụy đáng tiếc cho học sinh, chúng ta cần có giải pháp khác, vừa hiệu quả, vừa không phạm luật”.
Luật sư Hằng Nga nói tiếp: “Có thể đâu đó, nhiều người còn lo ngại giải pháp dùng số chứng minh nhân dân, số báo danh dùng làm mật khẩu khi tra cứu cũng có thể bị lộ, vậy, theo tôi, một phương án đơn giản, đó chính là ở mỗi điểm thi, Ban tổ chức hoàn toàn có thể mã hóa cho từng thí sinh, cung cấp riêng cho họ và chờ đến khi có kết quả, thí sinh dùng số mã hóa ấy để tra cứu cho riêng mình. Phương án này vừa bí mật, vừa giản tiện và bảo vệ được đời tư các em”.
Bộ Tư pháp nói gì về vụ công khai điểm thi THPT Quốc gia?
Cùng với đó Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự kinh tế, Bộ Tư pháp – Ông Nguyễn Hồng Hải – khuyến nghị Bộ GDĐT nên cân nhắc cách thức công khai điểm thi như hiện nay để tránh gây lộ thông tin cá nhân của học sinh. Ngày 20.7, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Tư pháp, ông cho biết, Bộ luật Dân sự 2005 đã nêu ra những quy định nguyên tắc về bảo vệ đời sống riêng tư và thông tin cá nhân. Tuy nhiên, thế nào là đời sống riêng tư thì còn liên quan đến quy định tại các luật chuyên ngành và các văn bản hướng dẫn luật.
Tranh luận về công khai điểm thi THPT quốc gia xâm phạm quyền riêng tư
Đối với việc Bộ GDĐT công bố công khai kết quả thi, theo quy định của Luật Trẻ em năm 2016 và Nghị định Chính phủ hướng dẫn thì kết quả học tập đối với học sinh 16 tuổi trở xuống là thông tin đời sống riêng tư và phải được bảo vệ. Còn đối với học sinh dự thi THPT quốc gia thì các em đã 16 tuổi nên chưa có quy định cụ thể của luật nào nói rằng đây là thông tin đời sống riêng tư cần phải bảo vệ.
Tuy nhiên, theo ông Hải, qua tham khảo kinh nghiệm nhiều nước trên thế giới cho thấy, điểm thi vẫn được công bố công khai nhưng thông qua một trang web điện tử trực tuyến mà các cá nhân có thể thông qua tài khoản của mình để tra cứu, cách làm này khác với việc công khai đến mức ai cũng có thể xem như cách của Bộ GDĐT và báo chí đang làm hiện nay. Để tránh những rủi ro không cần thiết, Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự kinh tế cho rằng Bộ GDĐT nên nghiên cứu để hoàn thiện thêm về cách công bố điểm thi, tránh gây lộ thông tin của các thí sinh.
Trước đó, đã có nhiều luồng ý kiến trái chiều về việc Bộ GDĐT cho công bố công khai điểm thi trên các trang tra cứu, báo chí là vi phạm quyền riêng tư cá nhân. Dư luận lo ngại, công khai thông tin thí sinh có thể bị lợi dụng để nhục mạ và gây sức ép công khai trên mạng xã hội. Nhiều em xấu hổ có thể dẫn đến các hành vi như không dám đi ra ngoài, bỏ nhà đi…, tệ hơn là tự tử.
Bàn về điều này, luật sư Vũ Tiến Vinh, Công ty Luật Bảo An, Đoàn Luật sư Hà Nội, khẳng định việc công khai điểm thi THPT Quốc gia như hiện nay không vi phạm quyền riêng tư. Ông Vinh nói rằng từ trước đến nay, bảng điểm vẫn được niêm yết ở cổng trường nên không có lý do gì cấm công khai điểm thi. Việc công bố như vậy giúp học sinh và người nhà tra cứu thuận lợi, nhà trường cũng dễ nắm bắt kết quả học tập của học sinh, cũng như hiệu quả công tác giảng dạy.
Ngược lại, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM, cho rằng, thông tin về trường lớp, kết quả học tập của trẻ em được xem là bí mật đời sống riêng tư, bí mật đời sống cá nhân.
Lí giải về việc công bố công khai điểm, Thứ trưởng GDĐT Bùi Văn Ga cho biết: “Bộ GDĐT công khai điểm để thể hiện sự minh bạch. Điều này cũng không vi phạm luật lệ nào mà nằm trong thông tư, quy định của Bộ là sau khi có điểm thi thì công khai kết quả. Nếu cơ quan về pháp luật nói việc công khai điểm thi vi phạm pháp luật, Bộ GDĐT sẽ cân nhắc điều chỉnh”.
Nguồn: thanhnien – Truongcaodangyduocpasteur.edu.vn