Rối loạn chuyển hóa protid là gì? Triệu chứng và cách phòng ngừa

Rối loạn chuyển hóa protid thường gặp ở người mắc bệnh gan, thận hoặc suy dinh dưỡng. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp ngăn ngừa biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ trình bày dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả.

Tìm hiểu về rối loạn chuyển hóa protid

Theo Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, protid, hay còn gọi là protein, là thành phần thiết yếu cấu tạo nên tế bào, enzym và đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sống như miễn dịch, vận chuyển chất, điều hòa nước và điện giải trong cơ thể. Khi quá trình chuyển hóa protid bị rối loạn, cơ thể không thể tổng hợp hoặc sử dụng protein một cách bình thường, từ đó gây ra hàng loạt hậu quả nghiêm trọng như suy dinh dưỡng, phù toàn thân, suy giảm miễn dịch, thiếu máu kéo dài,…

Rối loạn chuyển hóa protid có thể xảy ra ở một số cơ quan quan trọng như gan, thận và ruột non:

Gan: Là cơ quan chính đảm nhận chức năng tổng hợp các protein huyết tương như albumin, globulin và các yếu tố đông máu. Khi gan bị tổn thương, khả năng sản xuất protein bị giảm sút, dẫn đến tình trạng thiếu hụt protein toàn thân.
Thận: Tổn thương tại thận có thể khiến protein bị mất qua nước tiểu (đạm niệu), gây ra tình trạng thiếu hụt protein nghiêm trọng và kéo dài.
Ruột non: Đây là nơi hấp thu các acid amin – nguyên liệu để tổng hợp protein. Ở những người mắc các bệnh lý như viêm ruột mạn tính, tiêu chảy kéo dài hoặc hội chứng ruột ngắn, khả năng hấp thu acid amin bị suy giảm, dẫn đến thiếu nguyên liệu cần thiết cho quá trình tổng hợp protein.

Dấu hiệu rối loạn chuyển hóa protid

Những dấu hiệu thường gặp của rối loạn chuyển hóa protein bao gồm:

Mệt mỏi, giảm cân nhanh: Khi cơ thể thiếu hụt protein – chất cần thiết để duy trì hoạt động sống và tái tạo mô – người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi kéo dài, kèm theo tình trạng sụt cân nhanh trong thời gian ngắn.
Phù nề: Sự thiếu hụt protein, đặc biệt là albumin, khiến dịch bị thoát ra khỏi lòng mạch và tích tụ trong mô, gây nên hiện tượng phù toàn thân, thường thấy rõ nhất ở vùng mặt và chân.
Chán ăn, rối loạn tiêu hóa: Người mắc rối loạn chuyển hóa protid thường gặp các triệu chứng ở đường tiêu hóa như chán ăn, tiêu chảy, đầy hơi, khó tiêu,…
Da khô, tóc dễ gãy rụng: Protein là thành phần chính cấu tạo da, tóc và móng. Khi cơ thể không được cung cấp đủ protein, da có xu hướng khô ráp, tóc yếu và dễ rụng.
Thiếu máu: Việc giảm tổng hợp protein có thể ảnh hưởng đến quá trình tạo máu, từ đó dẫn đến tình trạng thiếu máu.
Ở trẻ em, rối loạn chuyển hóa protid có thể gây suy dinh dưỡng, chậm phát triển thể chất và trí tuệ.

Nguyên nhân gây rối loạn chuyển hóa protid

Giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM cũng cho biết thêm, rối loạn chuyển hóa protein có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Các bệnh lý về gan: Những tình trạng như viêm gan hay xơ gan làm suy giảm chức năng gan, từ đó ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp protein cần thiết cho cơ thể.
Bệnh lý về thận: Các bệnh như viêm cầu thận hoặc hội chứng thận hư khiến protein bị mất qua nước tiểu với số lượng lớn, gây thiếu hụt nghiêm trọng.
Suy dinh dưỡng: Chế độ ăn thiếu hụt protein trong thời gian dài khiến cơ thể không đủ nguyên liệu để tổng hợp và duy trì các chức năng sống.
Ung thư hoặc nhiễm trùng mạn tính: Những tình trạng này làm tăng tốc độ phân giải protein, dẫn đến sự mất cân bằng và thiếu hụt protein trong cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
Bệnh lý đường ruột: Các bệnh như viêm ruột mạn tính, hội chứng ruột ngắn,… làm giảm khả năng hấp thu acid amin – nguyên liệu quan trọng để tổng hợp protein.

Ngoài những nguyên nhân kể trên, rối loạn chuyển hóa protein trong một số trường hợp còn liên quan đến yếu tố bẩm sinh. Các rối loạn di truyền có thể gây thiếu hụt enzym cần thiết cho quá trình chuyển hóa acid amin, dẫn đến tình trạng thiếu protein nghiêm trọng ngay từ những năm đầu đời.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Rối loạn chuyển hóa protein nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Vì vậy, bạn nên chủ động thăm khám bác sĩ khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

Phù chân hoặc phù toàn thân mà không rõ nguyên nhân.
Cảm giác mệt mỏi kéo dài, kèm theo hiện tượng sụt cân nhanh chóng.
Có tiền sử mắc các bệnh lý liên quan đến gan, thận hoặc tình trạng suy dinh dưỡng.
Trẻ nhỏ có biểu hiện chậm tăng trưởng, bụng to bất thường, dấu hiệu suy dinh dưỡng.

Việc phát hiện sớm và điều trị đúng hướng sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài.

Phương pháp phòng ngừa rối loạn chuyển hóa protid

Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa rối loạn chuyển hóa protid hiệu quả:

Theo dõi chức năng gan, thận định kỳ: Đặc biệt cần thiết với người lớn tuổi hoặc có bệnh lý nền để phát hiện sớm bất thường và xử lý kịp thời.
Bổ sung đầy đủ protein: Ưu tiên thực phẩm giàu protein sinh học cao như trứng, sữa, cá, đậu nành…
Dinh dưỡng cân đối: Trẻ nhỏ và người ăn chay cần có chế độ ăn hợp lý để tránh thiếu hụt protein.
Tránh kiêng khem quá mức: Các phương pháp giảm cân không đúng, như detox nghiêm ngặt, có thể gây rối loạn chuyển hóa.
Tập luyện đều đặn: Vận động giúp tăng cường tổng hợp protein cơ và hỗ trợ chuyển hóa.
Kiểm soát bệnh nền: Điều trị tốt các bệnh gan, thận, suy dinh dưỡng giúp giảm nguy cơ rối loạn protid.

Rối loạn chuyển hóa protid là tình trạng thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua. Áp dụng chế độ ăn hợp lý, duy trì lối sống khoa học và theo dõi sức khỏe định kỳ là những cách hiệu quả để phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Nguồn: truongcaodangyduocpasteur.edu.vn

Tin tức Y Dược